นพ สมนึก อมรสิริพาณิชย์
ปานดำ มีหลายชนิดมากมาย และ แต่ละชนิด จะมีลักษณะ เฉพาะ ทั้งทางรูปร่าง สี และการกระจายตัว แพทย์ที่ มีประสบการณ์ สามารถจำแนก ได้ ไม่ยาก ที่ต้องจำแนก ให้ดี เพราะ อุปนิสัยของปานแต่ละชนิดจะแตกต่างกัน บางชนิดสามารถเอาออกได้ง่ายๆ ด้วยเลเซอร์ เช่น Nevus of Ota แต่บางชนิดแทบจะทำอะไรไม่ได้เพราะ ยิ่งทำ ยิ่งแย่ลง เช่น Becker Nevus ส่วนบางชนิด หาคำตอบว่า จะตอบสนองอย่างไร ได้ดีหรือไม่ แต่ไม่แย่ลงเช่น café au lait spot ดังนั้นก่อนการตัดสินใจ เอา ปานดำออก ต้องปรึกษา แพทย์ ที่มีประสบการณ์ มากๆ ผู้ป่วยควร ฟังให้มาก เทียบเคียงคำแนะนำ ให้ ดี และ ตัดสินใจ ให้ถูกต้อง การรักษาปานดำ เป็นเรื่องที่มี ฐานความจริงกว้างมากดังที่กล่าวไว้ข้างต้น
ปานแดง มีไม่มากชนิด เพียงแต่คำนึงถึงความลึกของปาน ที่สามารถบอกได้ จาก ความหนา หากหนา ก็หมายถึงว่าลึก และ สีเข้มกว่า และ ต้องคำนึงว่า มี เส้นเลือดดำหรือ แดง เป็นองค์ประกอบ ภาษาอังกฤษ เรียกว่า hemangioma น้อยครั้งมากที่จะมี เรื่องแปลกๆ เช่น มี av malformation ซึ่งหากมี ปานแดงชนิดนี้ จะมีเสียงฟังได้ ด้วย หูฟังเหมือนฟังเสียงสูบฉีดเลือดในหัวใจ และ โตเร็ว มาก เป็นเรื่องค่อนข้างยุ่งยาก อาจจะต้องปรึกษา ศัลยแพทย์ เส้นเลือด ให้มาช่วยในการรักษา
เครื่องเลเซอร์ เฉพาะ สำหรับรักษา ปานแดงทั่วๆไป สามารถรักษา ได้ผล แต่จะไม่สนิท เพราะ เส้นเลือด เป็นเนื้อเยื่อที่เติบโตได้ ไม่จำกัดและ เร็วที่สุด (ลองคิดดูว่า แผลทุกชนิดที่หาย ก็เพราะ เส้นเลือดงอกกลับมาใหม่ก่อนเสมอ) จุดประสงค์ จึงเป็นเพียงควบคุมอาการ แต่บางรายโชคดี หายสนิท เลยก็มี